BỐN LOẠI HẠNH PHÚC

hạnh phúc được có vật sở hữu (atthisukha), 
hạnh phúc được có tài sản (bhogasukha), 
hạnh phúc không nợ nần (ananasukha), 
và hạnh phúc không bị khiển trách (anavajjasukha).”

‘Hạnh phúc được có vật sở hữu là gì?’

“Là hạnh phúc của người kia đã tạo nên tài sản do nhờ nỗ lực cố gắng, nhờ sức lao động chân tay và mồ hôi nước mắt, thu thập và thọ lãnh một cách hợp pháp. Khi nghĩ rằng tài sản này ta đã tạo nên do nhờ sự nỗ lực cố gắng, thâu thập và thọ lãnh hợp pháp, người kia cảm thấy thỏa thích và mãn nguyện. Đó là hạnh phúc được có vật sở hữu.”

‘Hạnh phúc được có tài sản là gì?’

“Là hạnh phúc của người kia đã tạo tài sản do nhờ nỗ lực cố gắng. Giờ đây chính mình thọ hưởng tài sản ấy, hoặc dùng của ấy để gieo phước. Khi nghĩ rằng nhờ tài sản đã tạo nên nay chính ta thọ hưởng và gieo thêm phước, người kia cảm thấy thỏa thích và mãn nguyện. Đó là hạnh phúc được có tài sản.”

‘Hạnh phúc không mang nợ là gì?’

“Là hạnh phúc của người kia không thiếu ai món nợ nhỏ nợ lớn nào. Khi nghĩ rằng ta không thiếu ai món nợ nhỏ lớn nào, người kia cảm thấy thỏa thích và mãn nguyện. Đó gọi là hạnh phúc không mang nợ.”

‘Hạnh phúc không bị khiển trách là gì?’

“Là hạnh phúc của bậc thánh nhân trong sạch, không có gì để bận tâm hối cải, không có gì đáng bị phiền trách về tư tưởng. Không nghĩ rằng mình thọ hưởng hạnh phúc, không có gì đáng bị khiển trách về hành động, không có gì đáng bị khiển trách về lời nói và không có gì đáng bị khiển trách về tư tưởng, bậc thánh nhân cảm thấy hoan hỷ. Đó là hạnh phúc không bị khiển trách.”

“Thành tựu hạnh phúc không mang nợ, người kia có thể nghĩ rằng mình được phước báu thật sự có quyền sở hữu. 
Khi thọ hưởng hạnh phúc có tài sản, người kia nhận thấy đó là nhờ trí tuệ. Và nhận thấy tức hiểu biết. 
Vậy người kia sáng suốt về cả hai phương diện. 
Nhưng đó chỉ một phần mười sáu 
So với hạnh phúc không bị khiển trách.”

Trích từ “Đức Phật và Phật Pháp” – “The Buddha and His Teaching”, Narada Maha Thera, 1980 – Phạm Kim Khánh dịch Việt, 1998 & Bản gốc tiếng anh “Gradual Sayings, vol. ii, pp. 77–78. Anguttara Nikāya, vol ii, pp. 67–68” – Kinh Tăng Chi Bộ